مولکول RNA یکی از مولکول های اولیه ای می باشد که از ابتدای پیدایش حیات وجود داشته و توجه زیادی را در یک دهه اخیر به خود اختصاص داده است. RNA موکول خواهری DNA سلولی است که توسط پروسه ای به نام رونویسی از آن منشا می گیرد. هفت سال پیش، گروه هایی از مرکز تحقیقات ملی سرطان اسپانیا و Joachim Linger از سوییس کشف کردند که مناطقی از DNA که حاوی تلومر می باشند، علارقم ساختار فشرده و دور از دسترس، RNA هایی می سازند که TelRNA یا TERRA نامیده می شوند.
در مطالعه جدیدی که توسط Maria Blasco و Isabel Lopez de Silanes از مرکز تحقیقات ملی سرطان اسپانیا بر روی کروموزوم های موش انجام شد، دریافتند که TERRAها از تمام تلومرهای۲۰ کروموزوم این موجود محافظت می کنند اما منشا TERRAها به صورت اختصاصی از کروموزوم ۱۸ و به مقدار کمتری از کروموزوم ۹ می باشد. این اختصاصیت منجر به دستکاری های ژنتیکی در موش با هدف تحقیق بر روی عملکرد این مولکول ها در ساز و کار تلومرها شد. این مطالعه در مجله Nature communications به چاپ رسیده است.
تلومرها ساختارهایی از DNA هستند که در انتهای کروموزوم ها قرار داشته و از آنها محافظت می کنند. آنها همچنین در پایداری سلول ها نیز نقش دارند. این ساختارها نقش کلیدی را در پروسه پیر شدن و بیماری های وابسته به آن مانند سرطان یا بیماری های قلبی عروقی ایفا می کنند.
امروزه، اطلاعات بسیار ناچیزی در زمینه RNA هایی که به وسیله تلومرها سنتز می شوند وجود دارد. نویسنده اول این مقاله Isabel Lopez می گوید:
" ما می دانستیم زمانی که آنها سنتز شدند با تلومرها همراه می شوند اما توالی کامل آنها یا اینکه از کدام بخش ژنوم منشا گرفته اند را نمی دانستیم."
با بررسی داده های حاصل از توالی یابی گسترده (massive sequencing)، تیم Blasco به این نتیجه رسیدند که TERRAهای موشی از تلومرهای کروموزوم ۱۸ و به مقدار کمتری از کروموزوم ۹ منشا می گیرند.
Lopez de Silanes می گوید:
" ما متوجه شدیم هنگامی که TERRA ها رونویسی می شوند، نه تنها به تلومر منشا شان بلکه به تمام تلومرهای ۲۰ کروموزوم دیگر موش نیز متصل می شوند. این اتصال ها برای محافظت کامل کروموزوم ها مهم می باشند زیرا هنگامی که میزان TERRAها با استفاده از ابزار مولکولی (مهندسی ژنتیک) کاهش می یابد، تلومرها آسیب می بینند."
کشف منشا ژنومی TERRAها به ما این اجازه را می دهد تا با طراحی ابزار مولکولی و ژنتیکی جدید عملکرد TERRAها را در تکامل و رشد موش ها و همچنین بیماری های آنها بررسی کنیم. Lopez de Silva می افزاید:
" ما اکنون سویه های موشی جدیدی ایجاد کرده ایم که در مکان هایی که TERRAها از آنها منشا می گیرند تغییراتی دارند. این امر به ما امکان بررسی و شناسایی عملکرد این مولکول ها و پیشرفت اطلاعات در زمینه تلومرها را می دهد."
منبع: Nature Communications